مبحث پول‌های بلوکه شده ایران در برخی کشورها، موضوعی است که طی سال‌های گذشته به دلیل تحریم‌های پولی و بانکی بر علیه ایران، در کشور وجود داشته است. این موضوع اخیرا با کمبود‌هایی که در منابع ارزی کشور احساس می‌شود، بیشتر مورد توجه قرار گرفته و باعث شده تا مسئولان کشور نسبت به آزادسازی این منابع ارزی رایزنی و با کشور‌های هدف مذاکره کنند.
چین، کره جنوبی، ژاپن، روسیه و عراق جزو کشور‌هایی هستند که بیشترین منابع ارزی ایرانی در آن‌ها بلوکه شده است که اخیرا چندین مرتبه خبر آزادسازی آن‌ها مطرح شده، اما نتیجه‌ای حاصل نشده است و نهایتا سحرگاه امروز چهارشنبه ۲۳ تیرماه، وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا خبر از آزادسازی منابع ایران در کره جنوبی و ژاپن داد.
البته این خبر صراحتا با موضوع آزادسازی منابع ایران در دو کشور مذکور مطرح نشد، بلکه وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا اعلام کرد که برخی تحریم‌ها از روی تجارت ایران برداشته خواهد شد که در بند‌های این خبر می‌توان حدس زد که اولین تاثیر آن آزادسازی منابع خواهد بود.
بنابر گزارش پایگاه خبری «واشنگتن فری بیکن»، وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد با هدف دسترسی ایران به بخشی از دارایی‌های مسدود شده‌اش در کره جنوبی و ژاپن، از بخشی از تحریم‌های تجارت نفت ایران چشم پوشی می‌کند.
طبق ابلاغیه وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا به کنگره، این معافیت تحریمی که به امضای وزیر خارجه این کشور رسیده، انتقال وجوه ایران در حساب‌های محدود شده به صادرکنندگان در ژاپن و کره جنوبی را مجاز می‌داند تا پول‌های ایران که در نتیجه تحریم‌های آمریکا مسدود شده بود، آزاد شود.
وزارت خارجه آمریکا در عین حال تاکید کرده که “این معافیت اجازه انتقال پول به ایران را نمی‌دهد” و تنها می‌تواند در اختیار آن دسته از شرکت‌های کره‌ای و ژاپنی قرار گیرد که پیش از تحریم‌های آمریکا اقدام به صادرات کالا‌ها و خدمات غیرتحریمی به ایران می‌کردند.
مشکلات بزرگ‌تر از آزادسازی منابع داریم
در همین راستا بهرام شکوری رئیس کمیته مشترک بازرگانی ایران و ژاپن در گفت و گو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: هیچ اطلاعاتی از حجم منابع ارزی بلوکه شده ایران در ژاپن نداریم و اینکه این اطلاعیه آمریکا تا چه حد امکان وقوع دارد نیز شبه بر انگیز است.
او افزود: ایران هیچ اعتمادی به وعده و عید‌های ایالات متحده آمریکا ندارد و اعلام این کشور نسبت به آزاد سازی منابع ایران در کره جنوبی و ژاپن نیز می‌تواند مانند موارد گذشته به وقوع نپیوندد.
رئیس کمیته مشترک بازرگانی ایران و ژاپن بیان کرد: اما به هر حال در صورتی که منابع ارزی ایران در هر کشوری آزاد شود، علاوه بر تاثیر مستقیم در تغذیه منابع ارزی کشور، در روابط تجاری دو کشور نیز تسهیل ایجاد خواهد شد.
شکوری ادامه داد: کره جنوبی و ژاپن از مهم‌ترین شرکای تجاری ایران هستند که به دلیل تحریم‌های یک طرفه از سوی ایالات متحده آمریکا، این روابط ضعیف و محدود شده است که قطعا با برداشته شدن تحریم‌ها و آزاد سازی منابع ارزی ایران، هر دو طرف از این رویداد نفع خواهند برد.
او تصریح کرد: کشور‌های کره جنوبی و ژاپن خواهان بسیاری از محصولات معدنی، صنعتی و غذایی ایرانی هستند و در این شرایط که روابط طرفیت محدود شده، این دو کشور آسیای شرقی مجبور به تهیه آن‌ها با قیمت‌های بیشتر از کشور‌های دیگر هستند.
رئیس کمیته مشترک بازرگانی ایران و ژاپن ابراز کرد: البته مشکلات موجود در ایران بسیار متنوع‌تر و بزرگ‌تر از آزادسازی منابع است، یعنی مادامی که این مشکلات در کشور مطرح هستند، آزادسازی هیچ منبع ارزی نمی تواند تاثیر مثبت در روابط تجاری داشته باشد.
شکوری اظهار کرد: تجار در ایران با مشکل خود تحریمی مواجه هستند و به اصطلاح نمی‌دانند با کدام ساز دولت برقصند. همانطور که همه می‌دانیم دولت ایران تصمیم‌های یک شبه و سلیقه‌ای برای بخش تولید و تجارت گرفته است.
او افزود: تمامی تجار ایرانی با مشکلات بزرگی مانند ساختار و نظام بانکی، ایرادات بخشنامه‌های دولتی، سهم بیش از اندازه دولت از بخش‌های تولیدی و تجاری، تصدی گری بیش از حد دولت و در نهایتا تحریم‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند، پس بیشتر مشکلات موجود در داخل کشور است.
رئیس کمیته مشترک بازرگانی ایران و ژاپن بیان کرد: با این احوال به نظر نمی‌رسد که دولت فعلی بتواند تصمیم مهم و تاثیر گذاری برای آینده تجارت کشور بگیرد با این حال منتظریم که دولت آینده روی کار بیاید و سهم خود را به اندازه‌ای که در قانون ذکر شده، کاهش دهد.
بر اساس این گزارش هنوز هیچ اعلام رسمی در خصوص برداشته شدن تحریم‌های تجاری ایران یا آزادسازی منابع ارزی ایران نشده است و تنها برخی از خبرگزاری‌ها نسبت به این ماجرا مدعی شده‌اند و باید منتظر اعلام رسمی باشیم.
نباید به وعده‌های آمریکا متکی شد
در این خصوص پویا فیروزی نائب رئیس اتاق مشترک ایران و کره جنوبی در گفت و گو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: تاکنون هیچ منبع رسمی از سوی ایالات متحده آمریکا به سفارت طرفین و اتاق‌های مشترک اعلام نکرده که منابع ارزی توانایی آزادسازی و جا به جایی دارند.
او افزود: با توجه به سوابقی که از گذشته در خصوص وعده و وعید‌های آمریکایی‌ها داشتیم، ما نمی‌توانیم امروز هم به یک خبر از خبرگزاری‌های این کشور متکی شویم و باید منتظر باشیم تا یک مسئول سمت دار از این کشور اعلام رسمی کند.
نائب رئیس اتاق مشترک ایران و کره جنوبی بیان کرد: اما به هر حال در صورتی که چندین رویدادی رخ دهد، قطعا به نفع دو کشور خواهد بود و روابط تجاری میان طرفین با قوت بیشتر و محدودیت‌های کمتر ادامه پیدا می‌کند.
فیروزی ادامه داد: یک نکته مثبتی که در این رابطه برای دو کشور وجود دارد این است که در روابط تجاری و سیاسی، تصمیم گیرنده فقط و فقط مسئولان دو کشور هستند و کشور سومی در این روابط دخالت نخواهد کرد.
او تصریح کرد: ایران و کره جنوبی از شرکای تجاری دیرینه یک دیگر محسوب می‌شوند و قطعا بخش خصوصی در راستای گسترش این رابطه از هیچ اقدامی دست نمی‌کشد.
با این تفاسیر شرکای تجاری مانند کره جنوبی، چین و ژاپن که همواره آماده همکاری تجاری با ایران هستند، همانند یک سرمایه محسوب می‌شوند و از دست دادن این سرمایه‌ها می‌تواند تبعات ناخوشایندی برای ایران داشته باشد؛ همان گونه که امروز در سراسر جهان شاهد هستیم که کشورها به دنبال گسترش روابط خود با جهان هستند.
مشکلات ما با ۱۰ میلیارد دلار حل نمی‌شود!
همچنین مجیدرضا حریری رئیس اتاق مشترک ایران و چین که سوابق زیادی در انجام مراودات تجاری با کشور‌های آسیای شرقی داشته است در گفت وگو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: منابع بلوکه شده ایران در کشور‌های آسیای شرقی به خصوص کره جنوبی و ژاپن دو بخش هستند، بخش اول به روش‌های گوناگون به منابع ارزی بانک مرکزی بازگشته‌اند و به صورت ریالی خرج شده‌اند و در صورتی که آزاد شوند، هیچ تاثیر مثبتی نخواهند داشت.
او افزود: اما بخش دوم حاصل ۶ ماه تحریمی است که در سال ۲۰۱۷ از سوی آمریکا به ایران اعمال شد و حجم بسیار زیادی از آن حاصل فروش نفت و فرآورده‌های نفتی است.
رئیس اتاق مشترک ایران و چین بیان کرد: ارقامی که در دو کشور کره جنوبی و ژاپن بلوکه شده‌اند، متفاوت هستند به طوری که در کره جنوبی حدود ۷ میلیارد دلار و در ژاپن در حدود ۳ میلیارد دلار است که مجموع دو منبع به حدود ۱۰ میلیارد دلار می‌رسد.
حریری ادامه داد: با توجه به اینکه ایران در تنگنای اقتصادی و منابع ارزی وجود دارد، آزادسازی و بازگشت این منابع ارزی به کشور به عنوان یک مُسکن می‌تواند موثر عمل کند؛ یعنی درد‌های حاد تجارت خارجی ایران را تا مدتی می‌تواند تسکین دهد.
او تصریح کرد: اما نمی‌توان به این منابع ارزی به عنوان یک راه حل نگاه کرد ؛چراکه مشکلات فعلی اقتصاد به خصوص تجارت کشور بیشتر از آن است که با ۱۰ میلیارد دلار حل شود.
رئیس اتاق مشترک ایران و چین ابراز کرد: یک موضوع مهمی که در این زمینه باید رعایت شود این است که دولت ایران به واردات کالا از این کشورها در ازای آزادسازی منابع راضی نشود.
با تمام این تفاسیر پیش‌تر نیز کشور‌های ژاپن و کره جنوبی پیشنهاد داده بودند که در ازای آزاد سازی منابع، به ایران واکسن صادر کنند که مورد توجه عبدالناصر همتی رئیس کل وقت بانک مرکزی قرار گرفت، اما به نتیجه نرسید.
همچنین دولت عراق نیز چندی پیش در ازای بخشی از این منابع ارزی، کالا‌هایی همچون گندم و ذرت به ایران صادر کرد که نتیجه مورد قبولی برای ایران نداشت که امیدواریم در رابطه با منابع بلوکه شده در ژاپن و کره جنوبی شاهد این ماجرا نباشیم.