حجت الاسلام و المسلمین علیرضا خاتم سخنران و کارشناس مذهبی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره سیره و جایگاه احمدبن موسی، برادر بزرگوار حضرت علی بن موسی الرضا (ع)، بیان کرد: احمد، فرزند ارشد امام موسی بن جعفر (ع) است که در جلالت و حشمت زبانزد عالم بود و در تاریخ، همچون ستاره‌ای پر فروغ می‌درخشد. او که به سید السادات الاعظم شهره است. وی از مادری نیکو سرشت و عفیف که در تاریخ به «ام احمد» شناخته می‌شود، به دنیا آمده است.
جایگاه و مقام احمد بن موسی (ع)
این سخنران و کارشناس امور دینی، با اشاره به خصوصیاتی که در احمد بن موسی شاه چراغ در زمان حیاتشان وجود داشت، گفت: ایشان به سبب احترام به پدر و مادر، نزد امام کاظم (ع) بسیار عزیز بودند و امام او را بسیار دوست داشت. به همین دلیل هم امام کاظم (ع) مزرعه خود را به ایشان بخشیدند و هزار غلام را به فرزندش حضرت احمدبن موسی (ع) بخشیدند.
وی با اشاره به روایتی از شیخ مفید درباره مقام و موقعیت حضرت احمد بن موسی (ع)، بیان کرد: در سفری بیست نفر از خادمان پدرم با احمد بودند و او را احترام می‌کردند. هرگاه احمد بر می‌خواست و می‌نشست ایشان هم به احترام او بلند شده و می‌نشستند. پدرم همواره به احمد عنایت داشتند و از او غافل نمی‌شدند و چشم از او بر نمی‌داشتند.
پاسدار امامت
حجت الاسلام والمسلمین خاتم مهمترین واقعه در زندگی حضرت احمد بن موسی (ع) را حراست و حفاظت از جایگاه امامت دانست و گفت: وقتی خبر شهادت امام کاظم (ع) در میان مردم منتشر شد، مردم بر در خانه احمد (ع) تجمع کرده و همراه با او به سوى مسجد روانه شدند. چون فرزند بزرگ امام بود و جایگاه رفیع او را شناخته و کراماتی نیز از او دیده بودند، به عنوان امام با او بیعت کردند.
تسلیم ودایع امامت به امام رضا (ع)
وی ادامه داد: ودایع امامت، در کنار وصیت امام پیشین، یکی از مهمترین معیار‌ها برای شناخت و تشخیص امام بعدی بوده است. همچنین جایگاه والای مادر «شاه چراغ» به حدی بود که امام کاظم (ع) او را برای حفظ اسرار و ودایع امامت و رساندن آن به امام رضا (ع)، صالح تشخیص داد و وقتى حضرت به سوى بغداد رهسپار شدند، ودایع امامت را به این بانو سپرد. بعد از شهادت امام کاظم (ع) به دست هارون، این بانوی شایسته، ودایع را به امام رضا (ع) تقدیم کردند.
عزیمت به ایران
این سخنران و کارشناس دینی از سفر حضرت احمد بن موسی (ع) به ایران گفت: در زمانی که حضرت رضا (ع) با ولایت‌عهدی تحمیلی در «طوس» بودند، حضرت احمد بن موسی (ع) به اتفاق سید محمد عابد، سید علاءالدین حسین برادران خود و جمعی دیگر از برادرزادگان و دوستان، به قصد زیارت آن حضرت از حجاز به سمت خراسان حرکت کردند. در بین راه نیز جمع کثیری از شیعیان و علاقه‌مندان به خاندان رسالت، به سادات معظم ملحق شدند تا جایی که می‌نویسند، به نزدیک شیراز که رسیدند، تقریبا یک قافله پانزده هزار نفری از زنان و مردان تشکیل شده بود.
شهادت حضرت احمد بن موسی (ع)
حجت الاسلام والمسلمین خاتم درباره نحوه شهادت حضرت احمد بن موسی (ع) گفت: زمانی که خبر حرکت این کاروان به خلیفه وقت مأمون عباسی رسید، ترسید که اگر چنین جمعیتی از بنی هاشم و دوستداران و فدائیان آن‌ها به طوس برسند، اسباب تزلزل حکومت او فراهم شود، بنابراین فرمانی صادر کرد و به تمام حکام بلاد که در هر کجا قافله بنی هاشم رسیدند، مانع از حرکت شوند و آن‌ها را به سمت مدینه برگردانند. این نامه به همه شهر‌ها رسیده بود جزء شیراز، در نتیجه حاکم شیراز که مردی به نام «قتلغ خان» بود با چهل هزار لشکر سفاک، در «خان زنیان» در هشت فرسخی شیراز اردو زد و همین که قافله بنی هاشم رسیدند، پیغام داد که حسب الامر خلیفه، از همین جا باید برگردید. حضرت شاه چراغ (ع) فرمودند «ما قصدی از این مسافرت نداریم، جز دیدار برادر بزرگوارمان»، اما لشکر قتلغ خان راه را بستند و بعد از جنگ شدیدی ایشان را به شهادت رساندند.