در روز‌هایی که جهان با چالش‌های عدیده‌ای از جمله جهش‌های مختلف ویروس کرونا، بحران بیکاری، کم آبی و فروپاشی اقتصادی در بیشتر کشورها دست و پنجه نرم می‌کند، میلیارد‌های زمین و کشور‌های مرفه و قدرتمند به فکر تسخیر فضا و تصاحب منابع آن هستند که سبب شده تا این قدرت‌ها پیشرفته‌ترین فناوری‌ها و تجهیزات را به کار گرفته و با قرار دادن امکانات خارق العاده در اختیار دانشمندان و پژوهشگران تلاش کنند تا نتیجه بازی را به نفع خود تغییر دهند.
درگیری‌های آمریکا، روسیه و چین ۳ قدرت جهانی که در عرصه‌های مختلفی با هم تنش و رقابت دارند حال به واسطه ارسال ماهواره و موشک به بهانه پاک سازی فضا و جو بالای کره زمین از آلودگی‌ها و زباله‌های فضایی وارد فاز جدیدی شده است. مسئولان آمریکا معتقدند که این حرکت چینی‌ها و روس‌ها نقض قوانین بین المللی و مصداق بارز جاسوسی فضایی و علیه منافع ملی این کشور است.
آن‌ها می گویند که دولت روسیه و چین قصد دارند تا با ارسال این ماهواره‌ها و گمراه کردن افکار عمومی به سمت پاک سازی فضا از زباله‌ها از بالای جو کره زمین توسط رادار‌ها و سنسورهای کار گذاشته شده در این ماهواره‌ها به جاسوسی پرداخته و اطلاعات مهمی را به دست آورند که این کار ممکن است باعث تنش و جنگ شود.
حال باید دید واکنش مسئولان کشور روسیه و چین به این ادعای آمریکایی‌ها چیست چرا که خود آمریکایی‌ها نیز در بعد جهانی سابقه خوبی در زمینه عدم جاسوسی و برپایی جنگ ندارند و بیشتر اتفاقاتی که در دنیا رخ می‌دهد به نوعی یک طرف آن ایالات متحده آمریکاست.
به تازگی گزارش‌های غیررسمی منتشر شده است که نشان می‌دهد که چینی‌ها در حال ساخت ماهواره‌های رباتیک کوچک هستند که می‌توانند مسابقه فضایی را نجات داده یا نابود کنند. چینی‌ها این موشک و ماهواره‌ها را رفتگر، روسیه آن‌ها را بازرسان و ایالات متحده آن‌ها را تهدید صدا می‌زنند. این مسابقه برای تمیز کردن پسماندهای فضایی است که بالای سر ما می‌چرخند. اما ترس آمریکا از این است که این جمع آوری زباله‌ها واقعاً یک امر گمراه کننده و فریب عموم مردم باشد و شاید پای جاسوسی و خرابکاری در میان است.
این هواپیما‌ها به عنوان هواپیما‌های بدون سرنشین پاک کننده آلودگی فضایی مورد استفاده قرار می‌گیرند و توانایی گرفتن GPS، ارتباطات و ماهواره‌های نظارتی را دارند و آن‌ها را به سمت زمین می‌فرستند و اتفاقات عجیبی هم اکنون در مدار در حال رخ دادن است.
آیا این ماموریت پاکسازی ناخواسته‌های فضایی است یا خرابکاری؟
چندین ماهواره مهم در مدار زمین گزارش دهنده ناهنجاری‌هایی بوده اند. اخیراً، اینتلست ۲۹e که خدمات ارتباطی و ناوبری را به کارائیب و اقیانوس اطلس شمالی ارائه می‌داد، خسارتی را متحمل شده است که باعث نشت پیشرانه روی ماهواره شد. نکته مهمی که وجود دارد این است که آیا زباله‌های فضایی قابل کنترل هستند یا خیر چرا که اگر نتوانیم آن‌ها را مدیریت کنیم شاید با برخورد احتمالی به کره زمین باعث خسارات جبران ناپذیری شوند.
مسئله بعدی در اینجا دستکاری در تجهیزات ماهواره هاست تا نتوانند به درستی کار خودشان را انجام دهند، این تنش زیادی را بین آمریکا و روسیه و چین به وجود آورده است. براساس داده‌های موسسه فناوری ماساچوست (MIT)، حملات علیه ماهواره‌ها ممکن است قبلاً اتفاق افتاده باشد.
سال گذشته، در ابتدا تصور می‌شد شیء ناشناسی که در آسمان منفجر شده و به سمت زمین حرکت کرده قطعه ناخواسته فضایی باشد، اما بعد از مشخص شدن اینکه آن قسمتی از باقیمانده پرتاب موشک چینی است، موجی از ترس بین مسئولان قدرت‌های جهانی شکل گرفت که شاید یک خرابکاری مخفی ماهواره‌ای در حال شکل گیری است.
این اتفاق در حالی رخ داد که چند روز قبل از آن مایک پنس، معاون رئیس جمهور آمریکا از ایجاد یک نیروی فضایی جدید خبر داده بود. اکنون، پکن جزئیات دلهره آور آنچه را که پروژه پاکسازی فضا با کنترل هوش مصنوعی می‌نامد را طبقه بندی کرده است. برنامه به اصطلاح رفتگر توسط رسانه‌های تحت کنترل دولت و لو جیان جون، معاون آزمایشگاه ملی فناوری پویایی پرواز فضایی در دانشگاه پلی تکنیک شمال غربی در ژیان تأیید شد.
آقای لو با اشاره به سقوط کنترل نشده موشک آزمایشی Tiangong-۱ در سال گذشته، گفت که استفاده از فناوری تازه توسعه یافته می‌تواند چنین صنایع دستی را هدایت کند تا در جو زمین به سلامت بسوزند. به گزارش South China Morning Post، وی گفت این پروژه هنوز آزمایشی است و در گذشته استقرار گسترده‌ای از چنین ربات‌های مداری وجود نداشته است.
کشف حیات و زندگی در سیارات دیگر منظومه شمسی نیز باعث شده رقابت این کشورها بیشتر شود و ماموریت های متعددی را طراحی کنند که پاکسازی فضا نیز احتمالا در راستای همین ماجرا خواهد بود. به همین دلیل است که نظامیان کشورهایی مانند چین، روسیه و ایالات متحده به دنبال راه هایی برای تسلط بر فضا هستند که خطر کمتری داشته باشد از جمله ماهواره های گرملین.
راهکارهای دولت های قدرتمند برای آسیب رساندن به تجهیزات رقبا
البته مسئولان قدرت های جهانی در صدد آسیب رساندن به رقبا و پروژه های آنان نیز هستند اگرچه هنوز قادر به شلیک یک جسم از فضا نیستند، اما می توانند به سنسورهای حمل شده توسط ماهواره و موشک ها آسیب برسانند یا آن ها را از کار بیاندازند. تاد هریسون ، رئیس مرکز پروژه های استراتژیک و بین المللی مطالعات امنیت هوافضا، در گفتگو با MIT Technology Review، این رفتارها را پرخاشگری در منطقه خاکستری فضا دانسته و گفته است که کشورها در حال محدود کردن رفتارهای پذیرفته شده و به چالش کشیدن هنجارها هستند.
بیشتر بخوانید : شست و شوی لباس‌ها در فضا چگونه انجام می‌شود؟
در همین باره عباس خاراباف کارشناس هوافضا گفت: افزایش تعداد زباله های فضایی سبب شده تا کشور‌های دارای فناوری فضایی برای حفاظت از دارایی‌های فضایی خود یا برای مقابله با خطرات به فکر پاکسازی فضا از زباله‌ها باشند. زباله‌هایی که اکثرا توسط خودشان تولید شده است. پروژه‌های پاکسازی فضا از زباله‌های فضایی فقط توسط آمریکا و ناسا مدیریت یا هدایت نمی‌شوند. آژانس فضایی اروپا (اسا)، آژانس فضایی روسیه (روسکاسموس) و چند ابرقدرت خصوصی فضایی دیگر هم به دنبال برنامه‌های این چنینی هستند.
او بیان کرد: بیشتر زباله‌های فضایی در مدار‌های پایینی زمین (لئو) قرار دارند. مدار‌هایی که برای انجام ماموریت‌های فضایی و به ثمر رساندن ابرپروژه‌های اقتصادی-فضایی حال حاضر و آینده مثل اینترنت ماهواره‌ای بسیار حیاتی و استراتژیک به حساب می‌آیند. کمک به آینده بشریت و جلوگیری از آسیب‌های احتمالی به ابرپروژه‌ها هدف پاکسازی فضا از زباله‌های فضایی خواهدبود.
او ادامه داد: از طرفی هیچ کشوری نمی‌تواند به بخشی از فضا ادعای مالکیت کند. البته درباره مدار‌های خاص مثل مدار زمین ثابت که در آن ماهواره‌های رادیو-تلویزیونی قرار دارند، قواعد و قوانین خاص بین‌المللی نیز وجود دارد و کشورها از مالکیت نقاط مداری در این مدار بهره‌مند هستند بنابراین مساله فضا از نظر حقوقی شبیه به آب‌های آزاد روی زمین است.
خاراباف افزود: ممکن است در ظاهر بعضی پروژه‌های پاکسازی فضایی به نفع بشریت و ماموریت‌های آینده فضایی باشد، اما ابرقدرت‌ها نگرانند مبادا پشت پرده اهداف خاص دیگری هم وجود داشته باشد. در بین انواع کشور‌های نگران، آمریکا بیشتر از بقیه نگران است. در واقع نگران پیشرفت چین و روسیه در زمینه پاکسازی فضاست. زیرا از پشت پرده فعالیت‌های خود به بهانه‌های مثبت خبر دارد.
همچنین جهان پناه کارشناس دیگر حوزه هوافضا نیز درباره پروژه پاکسازی فضا گفت: یکی از راه کار‌هایی که در سال‌های اخیر کشورها سعی در اجرای آن دارند ساخت نسل جدیدی از فضاپیما‌هایی است که در انتهای عمرشان با پرتاب شدن به داخل جو زمین سوزانده شوند تا از این طریق زباله‌های کمتری در فضا به جای بماند. تمام طرح‌های ارائه شده در جهت پاکسازی زباله‌های موجود برای رسیدن به مرحله اجرایی نیازمند سرمایه‌گذاری هستند در واقع برای حل این مشکل نیاز به یک عزم بین المللی است.
او در نهایت یاد آور شد: بحث مالکیت زباله‌های موجود را می‌توان یکی از مشکلات مهم در نظر گرفت، زیرا اگر کشورها تصمیم به پاکسازی کلی فضا بگیرند طبق قوانین و مقررات فعلی، چون زباله‌های فضایی مالکیت دارند این کار عملا امکان پذیر نخواهد بود که به همین دلیل کنوانسیون‌های مشخصی در این خصوص وجود دارد تا در صورت بروز هر گونه مشکل مسائل مربوطه را بررسی و حل و فصل کنند.
